Artykuł
Kociewie - region etniczno-kulturowy we wschodniej części Borów Tucholskich, położony w dorzeczu Wierzycy i Wdy, na lewym brzegu Wisły. Ze względu na to, że przynależność terenów do tego obszaru jest definiowana na podstawie kryteriów etnicznych oraz językowych (gwarowych) dotyczących zamieszkującej je ludności, to granice tego terytorium są płynne. Najbardziej prawdopodobne granice Kociewia wyglądają następująco:
- wschodnia granica na około 120-kilometrowym odcinku Wisły od wsi Topolinek koło Świecia do wsi Czatkowy koło największego miasta na Kociewiu Tczewa
- północno-zachodnia granica na linii Trąbki Wielkie, Wysin, Liniewo, Nowe Polaszki, Konarzyny
- południowo-zachodnia granica biegnąca przez Czarną Wodę, Osieczną, Lińsk, Lniano, Bukowiec, Gruczno do Topolinka.
Granicą borowiacko-kociewską jest dawna puszcza na północ i zachód od Śliwic i Osówka aż po rzekę Wdę. Pomiędzy tymi dwiema wsiami a odległą o ponad 20 km Wdą, gdzie dopiero znajdowały się osady dzisiejszego Kociewia, znajdował się teren niezamieszkany. Dopiero w ciągu XVII stulecia osadnicy od terenu borowiackiego i od Wdy z terenu Kociewia zaczęli tę część borów zaludniać.
MAPA KOCIEWIA:
W zachodniej części regionu kociewskiego dominują lasy należące do największego w Polsce zwartego obszaru leśnego, jakim są Bory Tucholskie. Mimo iż, w dużej mierze są to bory sosnowe, na żyźniejszych glebach przechodzące w lasy mieszane, to zachowały w kilku miejscach swój pierwotny charakter. Odnajdujemy również liczne stanowiska starych dębów, cisów, brekini i innych drzew pomnikowych. Chronione są one razem z roślinnością torfowiskowo-bagienną, wodną a także kserotermiczną w kilkunastu rezerwatach, dziewięciu obszarach chronionego krajobrazu oraz dwóch parkach krajobrazowych. Wśród zwierząt powszechnie występują jelenie, sarny, dziki, lisy i zające, a także daniele i jenoty. Z ptaków występują bociany, puchacze, czaple siwe, łabędzie oraz żurawie jak również rzadkie głuszce i cietrzewie.
Fale osadnicze borowiackie i kociewskie nachodziły na siebie gdzieś w rejonie wówczas powstałych Osiecznej i Ocypla. Napływ polskich kolonistów na tereny zamieszkane wcześniej przez kaszubskich Pomorzan spowodował ukształtowanie się gwar Kociewia. Wyznaczanie granicy borowiacko-kociewskiej na podstawie dzisiejszej i XX-wiecznej mowy mieszkańców jest metodologicznym błędem, ponieważ w XX wieku nie ma już większych wyraźnych różnic językowych, a wpływ tendencji unifikacyjnych (poprzez szkołę, radio, telewizję, administrację itd.) spowodował, że jednostki posługują się dziś raczej ogólnym "językiem" który można by nazwać "pomorskim", a trudno jest i było przyporządkować daną cechę językową Kociewiakom i Borowiakom. Historia osadnictwa tego terenu wskazuje prawidłową granicę.
Kociewie zamieszkuje ok. 300 000 mieszkańców. Stolicą Kociewia jest Starogard Gdański. Kociewie posiada swoją własną gwarę.
Pierwszy zapis nazwy w formie Gociewie pochodzi z 10 lutego 1807 r. z meldunku ppłk. Hurtiga do generała Jana Henryka Dąbrowskiego. Kolejne znane zapisy mają już formę Kociewie (Florian Ceynowa, Oskar Kolberg) - II połowa XIX wieku.
W 2007 r. po raz pierwszy ogłoszono 10 lutego jako Światowy Dzień Kociewia.
Hymn Kociewski
7 marca 2003 r. ustanowiono herb i hymn Kociewia, którego słowa są autorstwa ks. Bernarda Sychty:
Pytasz sia, gdzie Kociewiaki
Majó swoje dómi,
Swe pachnące chlebam pola,
Swoje sochy, broni?
ref. Gdzie Wierzyca, Wda
Przy śrebnym fal śpsiwie
Nieso woda w dal,
Tam nasze Kociewie (x2)
Czy to my tu na Kociewiu,
Czy Borusy w borach,
Czy Lasaki, czy Kaszuby
Na morzu, jeziorach
ref. Jedna Matka nas,
Wszystkich kolybała,
Pokłóńma sie w pas:
Tobie, Polsko, chwała (x2)
HERB KOCIEWIA:
Miasta na Kociewiu
- Tczew powierzchnia 22,26 km² - 60280 mieszkańców
- Starogard Gdański stolica Kociewia - 25,27 km² - 48 189 mieszkańców
- Świecie powierzchnia 11,87 km² - 25 560 mieszkańców
- Pelplin powierzchnia 4,45 km² - 8320 mieszkańców
- Gniew powierzchnia 6,75 km² - 6 760 mieszkańców
- Skarszewy powierzchnia 9,43 km² - 6 964 mieszkańców
- Nowe powierzchnia 3,57 km² - 6 104 mieszkańców
- Skórcz powierzchnia 3,67 km² - 3 552 mieszkańców
